Ai ka fuqinë e iniciativës legjislative dhe mbikëqyr zbatimin e legjislacionit të Komunitetit
Komisioni Evropian ka fuqinë e nismës legjislative dhe atë të mbikëqyrjes së zbatimit të legjislacionit të Komunitetit nga Shtetet Anëtare përmes instrumentit të procedurës së shkeljes. Për këtë dhe për rolin e tij si përgjegjës për zbatimin e legjislacionit të Komunitetit, Komisioni Evropian pëlqen të përcaktojë veten si “kujdestar i Traktateve”, një shprehje e përdorur nga ana e të gjithë presidentëve të saj.
Komisioni i BE-së rrjedh nga Autoriteti i Lartë i Komunitetit Europian të Qymyrit dhe Çelikut (CECA), i themeluar në vitin 1951 dhe me zyrat e krijuara më 10 gusht 1952 në Luksemburg. Traktatet e Romës të 1957 u bashkuan me Komunitetin Ekonomik Evropian (EEC) dhe Komunitetin Evropian të Energjisë Atomike (Euratom), të dyja me Komisionin e tyre. Ky sistem zgjati deri më 1 korrik 1967, kur të tre Komisionet u bashkuan në një, me qendër në Bruksel, ku të gjitha vendet gjetën përfaqësim, megjithatë asimetrike: vende të mëdha me dy anëtarë dhe të voglat me një. Secili anëtar duhet të jetë krejtësisht i pavarur nga vendi i tij i origjinës.
Që nga viti 2004, me Komisionin e parë Barroso, çdo vend përfaqësohet nga një komisioner. Traktati i Lisbonës parashikonte një reduktim të numrit të komisionerëve, por norma, pas refuzimit të referendumit në Irlandë, u shfuqizua. Përtej veprimtarisë së nismës legjislative, e cila pastaj kryhet nga Këshilli i Ministrave dhe Parlamenti Evropian, dhe me mbikëqyrjen, Komisioni i BE-së ka menaxhuar të gjitha zgjerimet e Bashkimit, futjen e monedhës së përbashkët dhe harmonizimin e tregut të brendshëm.